Λονγκένα, Μπαλντασάρε

(Baldassare Longhena, Βενετία 1598 – 1682). Ιταλός γλύπτης και αρχιτέκτονας. Είναι ο μεγαλύτερος εκπρόσωπος της αρχιτεκτονικής μπαρόκ στη Βενετία. Αρχικά σπούδασε γλυπτική και δημιούργησε σχέδια βωμών (Σαν Πιέτρο ντι Καστέλο) και ταφικών μνημείων (κενοτάφιο στην εκκλησία Σαν Τζόρτζιο Ματζόρε, μνημείο Πέζαρο στην εκκλησία των Φράρι). Η αρχιτεκτονική του εντάσσεται στην παράδοση του 16ου αι., που αντιπροσωπεύεται από τον Σανσοβίνο και τον Παλάντιο, αλλά αντιδρά με τις πλούσιες φωτοσκιάσεις της στον στεγνό ακαδημαϊσμό του δασκάλου του, Βιντσέντσο Σκαμότσι. Το αριστούργημά του θεωρείται η εκκλησία της Σάντα Μαρία ντέλα Σαλούτε (που ξεκίνησε το 1631 και ολοκληρώθηκε το 1687), η οποία, εμπνευσμένη ίσως από μία χαλκογραφία στο βιβλίο Hypnerotomachia Poliphili, που αποδίδεται στον Φραντσέσκο Κολόνα (1499), αναπτύσσει το σχήμα του παλαιοχριστιανικού περίκεντρου ναού, θυμίζοντας κατά κάποιον τρόπο και τον Άγιο Βιτάλιο στη Ραβένα. Η εκκλησία χτίστηκε ως ευχαριστήριο αφιέρωμα στην Παναγία, ύστερα από μια τρομερή επιδημία πανώλης. Έχει οκταγωνικό σχήμα, έξι παρεκκλήσια και καλύπτεται από τεράστιο τρούλο, που στηρίζεται σε υψηλό τύμπανο, συνδεδεμένο με την κατώτερη ζώνη με αντηρίδες, που καταλήγουν σε επιβλητικές έλικες και αγάλματα, και συμπληρώνεται από έναν μικρότερο τρούλο επάνω από τον χορό και με δύο κωδωνοστάσια. Η εκκλησία, με την πλαστικότητά της, την άνετη και εορταστική όψη της, προσαρμόζεται θαυμάσια στο ύφος του Μεγάλου Καναλιού και αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του τοπίου της Βενετίας. Έργα του Λ. είναι και το εσωτερικό της εκκλησίας των Σκάλτσι, η πρόσοψη της Σάντα Μαρία ντέι Ντερελίτι και δύο από τα πιο γνωστά μέγαρα της Βενετίας: το Κα Ρετσόνικο και το Κα Πέζαρο. Το τελευταίο, που άρχισε το 1652 και συμπληρώθηκε από τον μαθητή του Λ., Αντόνιο Γκάσπαρι, θεωρείται το αριστούργημα της αστικής αρχιτεκτονικής του καλλιτέχνη για τη μεγαλοπρέπεια και τις έντονες φωτοσκιάσεις της τοιχοποιίας και των εξωστών. Το αριστούργημα της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής του Μπαλντασάρε Λονγκένα είναι η εκκλησία της Σάντα Μαρία ντέλα Σαλούτε, που θεωρείται έμβλημα της πόλης της Βενετίας.